Vespa-Watch

Over het project

Het project Vespa-Watch (Invasiemonitoring van Aziatische hoornaar met hobbyimkers en het publiek) is een project van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) en Honeybee Valley (UGent) in het kader van de oproep ‘Citizen Science’ van het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie van 11 december 2017.

Doelstellingen

Vespa-Watch wil de invasie van Aziatische hoornaar opvolgen en het beheer ervan in kaart brengen. De met de hulp van imkers, natuurvrijwilligers en het publiek verzamelde gegevens zullen gebruikt worden voor het organiseren van beheer, onderzoek naar de invasie (invasiesnelheid, gebieden, invasiehistoriek, beheerevaluatie, impactonderzoek) en zijn ook bruikbaar voor rapportage in het kader van de Europese Verordening invasieve exoten. Een degelijke opvolging van de invasie van Aziatische hoornaar valt uiteen in volgende onderdelen:

• Breed opgezette passieve surveillance: Het verzamelen van waarnemingen van natuurvrijwilligers, imkers en het brede publiek via een breed bekend gemaakt meldpunt. Deze meldingen moeten gevalideerd worden maar kunnen ook de bestrijding informeren

• Specifieke actieve surveillance: Imkers, brandweermannen en entomologen staan op de eerste rij om betrouwbare waarnemingen te doen. Hun kennis van insecten, in combinatie met de grote kans om de Aziatische hoornaar waar te nemen (aan bijenkasten, bij het verdelgen van wespennesten of het inventariseren van natuurreservaten), maken van hen de ideale waarnemers.

• Registratie en evaluatie van beheermaatregelen: De genomen beheermaatregelen dienen geregistreerd te worden voor onderzoek en evaluatie. Dit is verplicht vanuit de Europese Verordening ter preventie van de introductie en het beheer van invasieve exoten. Deze gegevens dienen om de effectiviteit van het beheer te evalueren.

Citizen Science

Het laten participeren van het publiek bij onderzoek naar de natuur heeft in ons land al een lange traditie. Het verhoogt de transparantie, de legitimiteit van onderzoek voor de samenleving en levert grote schaalvoordelen. Voor het inventariseren en detecteren van invasieve exoten levert zo’n aanpak een belangrijke toegevoegde waarde rond bewustzijnsvorming. Een effectieve aanpak vereist immers kennis over deze milieuproblematiek en een algemeen bewustzijn rond biologische invasies in alle geledingen van de maatschappij. Specifieke Vespa-Watch activiteiten dragen bij aan het levendig houden van het netwerk, zoals “klimop-blitzes” (naar het model van de “bioblitz”) en ““hornet hunts””, georganiseerde zoektochten naar nesten. Het afspeuren van bloeiende klimop of sneeuwbes in het najaar, waar Aziatische hoornaar op bijen komt jagen, is een goede methode om specifiek op zoek te gaan naar Aziatische hoornaar en zo nesten op te sporen.

Partners

INBO and Honeybee Valley coördineren het project en kregen hiervoor projectsteun van de Vlaamse Overheid (Departement Economie, Wetenschap en Innovatie). In 2017 werd een taskforce Vespa velutina in het leven geroepen naar aanleiding van de vondst van het eerste nest. Deze taskforce bestaat uit 8 partners: Honeybee Valley, INBO, Natuurpunt, het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), De Lieteberg, het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) en de brandweer. Deze partners werken samen rond monitoring van de soort en het uittekenen van beheer.