Eerste bevestigde waarneming van Oriëntaalse hoornaar in Vlaanderen

Op 23 september is een Oriëntaalse hoornaar waargenomen in Zomergem (Oost-Vlaanderen). De waarneming, van een individueel exemplaar, werd gemeld op Waarnemingen.be. Voor alle duidelijkheid gaat het hier niet over de beruchte Japanse reuzenhoornaar. De Oriëntaalse hoornaar is onmiskenbaar roodbruin met een gele band op het achterlijf. De soort is inheems rond het Middellandse Zeegebied, in Zuid-Italië, Griekenland, Cyprus en Malta, en verder ook in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Onderzoek toont dat ze meer aangepast is aan droge klimaten. In de laatste jaren breidt de soort uit naar nieuwe gebieden in Zuidwest-Europa en meer noordelijk gelegen steden, vermoedelijk via transport met goederen of door mee te liften met vakantiegangers. De soort kent een andere ecologie dan de Aziatische hoornaar, en maakt vooral grondnesten. De waarneming van een individu betekent niet noodzakelijk dat er ook een nest aanwezig is. Nestopsporing rond de plaats van de waarneming is nuttig om dit na te gaan. De soort jaagt net als de Aziatische hoornaar op wespen, vliegen, sprinkhanen en andere insecten. Ze jaagt ook op honingbijen en staat bekend als lokaal hinderlijk in Zuid-Europa aan bijenkasten. Daarnaast is gedocumenteerd dat ze drager is van bijenziektes.

Wat nu?

De kans dat Oriëntaalse hoornaar zich stevig vestigt lijkt op dit moment niet zo groot. Er is dus geen reden tot paniek. De gemiddelde wintertemperatuur in België is net iets te laag (< 5°C) om voor de soort optimaal te zijn. Ze lijkt voorlopig in noordelijker gebieden vooral te profiteren van hitte-eilanden in steden. Waar de wespen vandaan komen is op dit moment niet duidelijk, maar als we precies zouden weten waar en hoe de dieren het land zijn binnengeraakt, is preventie door verscherpte bioveiligheid op deze locatie(s) essentieel. In Europa zijn uitheemse hoornaren ondertussen geen zeldzaamheid meer, zo komen in Spanje ondertussen lokaal ook de exoten Vespa bicolor en V. soror voor.